Californië als bakermat van modernistische architectuur

De Californische bouwstijl uit de vorige eeuw heeft een aanzienlijke stempel nagelaten op de modernistische en hedendaagse architectuur wereldwijd. Voor talrijke architecten betekende het buitenleven, het zonnige klimaat en het creatieve karakter van Californië een inspiratiebron voor hun ontwerpen. De Oostenrijkse architect Rudolph M. Schindler (1887-1953) ontwierp één van de meest toonaangevende modernistische huizen in Los Angeles. ‘Schindler House’ wordt beschouwd als het eerste huis ooit gebouwd in de modernistische stijl. De woning is niet enkel revolutionair door de inventieve bouwelementen maar vooral de sociale visie op wonen.

Rudolph Schindler verhuisde na zijn architectuurstudie in Wenen naar de Verenigde Staten. Een samenwerking met Frank Lloyd Wright rijker, richtte Schindler zijn eigen praktijk op in Los Angeles. Zijn woning in Kings Road blijft één van zijn meest baanbrekende projecten en werd pas na zijn dood erkend als een modernistisch meesterwerk. ‘Schindler House’ werd in 1921 op slechts twee maanden tijd ontworpen. De invulling als meergezinswoning was zonder meer ongezien voor de toenmalige tijdsgeest.

Elke bewoner heeft een woon- en werkruimte en daarnaast zijn er gemeenschappelijke plaatsen. Het gebouw is opgedeeld in drie L-vormige vleugels. Twee koppels hebben elk een eigen L-vleugel met een studio per persoon, een buitenpatio met open haard, entreehal en badkamer. De twee vleugels zijn samengevoegd met een derde vleugel waar zich de gemeenschappelijke keuken, een appartement voor gasten en een garage bevinden. Schindler was geïnspireerd door een kampeertrip in Yosemite Nationaal Park waar zijn vrouw en hij genoten van het slapen onder de sterrenhemel. Het belang van natuur en vrijheid vertaalt zich in de binnenruimtes die naadloos overgaan naar de buitenplaatsen dankzij schuifpanelen. Nog radicaler is de keuze voor de ‘slaapmanden’ buiten op het dak. De koppels sliepen in een open portiek uit sequoia hout, enkel afgeschermd door een zeildoek.

De bouw van ‘Schindler House’ werd reeds in juni 1922 voltooid dankzij een slimme keuze aan materialen en bouwtechnieken. Betonnen muren zijn geplaatst via een gemodificeerde kantelbeton techniek. Platen uit beton zijn na uitharding louter door mankracht rechtop op hun plaats gekanteld. Tussen elk betonnen segment is een dunne strook beglazing aangebracht. Redwood plafondbalken en verticale houten palen vormen de overige dragende elementen van het pand. Binnenwanden en schuifdeuren uit grote glaspartijen, canvas en hout geven een transparantie aan het huis waardoor het groen van de tuin vanuit bijna elke kamer te zien is. Het resultaat is een delicate fusie van traditioneel Japanse invloeden, geometrische invloeden van Wright en Weens modernisme.

Vooral dankzij de vrouw des huize, Pauline Gibling, werd ‘Schinlder House’ in de jaren 1920-1930 een centrum voor creatieve samenkomsten. Poëzieavonden, concerten en links politieke bijeenkomsten zorgden voor een constant komen en gaan van vrijgevochten zielen. De gastenlijst is indrukwekkend met namen als architecten Wright, Harwell Hamilton Harris, Richard Neutra, Gregory Ain en Rafael Soriano; fotograaf Edward Weston; componisten John Cage en Henry Cowell; novelist Theodore Dreiser, Aldous Huxley en Upton Sinclair; kunstenares Galka Scheyer, dansers Katherine Dunham en John Bovingdon, … Pauline verliet Rudolp Schindler en het huis in 1927. Tegen het einde van de jaren 1930 keerde Pauline echter terug naar het huis waar het gewezen echtpaar elk in een vleugel leefden tot het overlijden van Schindler in 1953. Tegen het einde van Pauline haar leven, in 1974, richtte ze de non-profit organisatie ‘Friends of the Schindler House (FOSH)’ op om Schindler zijn nalatenschap en het pand in ere te houden. In 1980 kocht de organisatie ‘Schindler House’ waarna FOSH het pand renoveerde volgens de originele plannen. Sinds 1994 ging FOSH een samenwerking aan met het MAK Centrum voor Kunst en Architectuur. Hierdoor zijn er tot op vandaag tentoonstellingen en een uitgebreid cultuurprogramma in Schindler House zodat deze modernistische grondlegger de aandacht krijgt die het verdient.

Er is al veel geschreven over modernistische architectuur en het aanbod aan architecturale parels wereldwijd valt niet op één hand te tellen. Toch zou ‘Schindler House’ op het lijstje van elke architectuurliefhebber moeten staan. Niet enkel de geschiedenis en de pioniersrol van het pand maken het een bezienswaardigheid maar vooral de vooruitstrevende visie van Schilder zorgt ervoor dat dit pand relevant blijft voor de huidige samenleving.